İsrail ve Hamas, Gazze'de onbinlerce sivilin ölümüne neden olan savaşı bitirmeyi amaçlayan ABD Başkanı Trump'ın barış planı ve mütakiben ateşkes anlaşması konusunda anlaştı.

Taraflar, Türkiye saatiyle 12:00'de, Mısır'ın Şarm El Şeyh kentinde imzaları resmen atacak. Saat 15:00'da ise Netanyahu kabinesi toplanarak anlaşmayı onaylayacak.

Ateşkesin, barış planının birinci aşaması olduğu ve bu aşamada Gazze'de tutulan İsrailli rehinelerin salınacak, binlerce Filistinli mahkumun ise hapishanelerden bırakılacak.

Anlaşmanın duyurulması, İsrail ve Gazze'de çoşkuyla kutlandı. Gazze'de halk şarkılar söyledi, yıkılmış sokaklar arasında dans etti. İsrailli rehine aileleri evlerinde birbirlerine sarıldı.

Peki barış planının devamında ne olacak? Kaç rehine ve mahkum serbest bırakılacak? İsrail'in daha önce yaptığı gibi ateşkesten vazgeçip savaşa devam etmesi olası mı?  Bu soruları sizin için cevapladık.

1) ATEŞKESTEN SONRA NE OLACAK?

Mısır'daki görüşmelerde mütabakat sağlanan maddeler, anlaşmanın birinci evresini kapsıyor.

Bu süreçte, İsrail "birinci evre dönemi boyunca" işgal ettiği Gazze'nin yüzde 75'inden çekilecek ve Batı Şeria'yı ilhak etmeyecek. İlk çekilme 24 saat içinde tamamlanacak.

İsrail kapattığı, Gazze'ye ulaşan yollar yeniden açılacak ve bölgeye acilen insani yardım ulaştırılacak. Yardımların arasında ilaç, gıda, bebek bezi gibi hijyen ürünleri olacak. 

İsrail ve Hamas, İsrailli rehineleri ve Filistinli mahkumları ölü ya da diri takas edecek.Takas Pazartesi günü gerçekleşecek.

Hamas ise rehinelerin salınması ve İsrail'in büyük oranda çekilmesinin ardından ağır silahlarını Mısır'a teslim edecek. Bu esnada ikinci aşama için müzakereler sürecek.

2) KAÇ REHİNE VE MAHKUM TAKAS EDİLECEK?

Hamas 20 canlı İsrailli rehineyi ve ölen rehinelerin cenazelerini teslim ederken İsrail de 2 bin Filistinli mahkumu hapishanelerden salacak. 

Bu süreçte Hamas, Mervan Burgasi gibi dünyaca ünlü Filistinli liderlerin de salınmasını da istiyor, ancak İsrail bu fikre yanaşmıyor.

3) YA İSRAİL YİNE SÖZÜNDEN DÖNERSE?

Bunun herhangi bir garantisi olmasa da, İsrail üzerindeki uluslararası baskı ve belki de daha etkili olan Donald Trump baskısı, Netanyahu hükümetinin rehineleri aldıktan sonra Gazze'yi tekrar bombalamasının önüne geçmesi bekleniyor.

Avrupa'da büyük oranda desteğini kaybeden ve Filistin devletinin dünyanın çoğunluğu tarafından tanınmasına yol açan İsrail'in soykırımcı savaşının devam etmesi halinde, İsrail'in Avrupa nezdinde düzelmeye başlayan imajı yıllarca düzelmeyecek şekilde çökecektir.

Bu sebeplerle birlikte savaş yorgunu İsrail halkı, neredeyse her gün Gazze'den dönen askerlerin intihar haberleriyle çalkalanıyor.

Trump'ın bu konudaki açıklaması aslında durumu özetliyor. ABD Başkanı, "Bibi'ye (Netanyahu) dünya ile savaşamazsın dedim... Gazze şimdi çok daha güvenli bir yer olacak" açıklamasını yaptı.

Netanyahu'nun savaşa devam etmesi, sadece İsrail'in aşırı sağını tatmin edecek bir hamle olacağı gibi, büyük bedellerle birlikte gelecektir. 

4) HAMAS KENDİNİ FESHEDECEK Mİ?

Hamas, resmen kendini feshedeceğini açıklamadı. Ancak Trump planının gelecek evreleri, Hamas'ın tamamen silahsızlandırılması ve siyasi olarak Gazze yönetiminde hiçbir koşulda ve konumda yer almamasını içeriyor.

Aynı şartlar, diğer Filistinli militan örgütleri için de geçerli. Filistin Halkı'nın Kurtuluş Cephesi ve İslami Cihad gibi örgütler de yeni Gazze yönetiminde yer almayacak.

Trump, Hamas'ın kendini tamamıyla feshetmesi için yoğun baskı kuruyor. Avrupa bu kararı destekliyor. Türkiye ve Arap ülkeleri de 'Trump Barış Planı'nı' desteklediklerini ifade etti.

Ancak bu durum, Hamas'ın kendini henüz feshettiği anlamına gelmiyor. Filistinli örgütler, hala Gazze'de varlığını sürdürüyor.

Hamas, 'halkımız özgür olana kadar ve kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olana kadar mücadeleden vazgeçmeyeceğiz' açıklamasını yaptı. 

Hamas yetkilisi İzzet Al-Rişik ise "Ateşkes, halkımızın büyük fedakarlıkları ve efsanevi sabrının, direnişin gücü ve kararlılığının meyvesidir" diye konuştu.

5) TRUMP NEDEN TÜRKİYE'YE TEŞEKKÜR ETTİ?

Hamas'ın üst düzey liderler kadrosunu ağırlayan Türkiye,  Trump tarafından Hamas üzerinde ikna edici bir taraf olarak görüyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ABD Başkanı'nın kendisine "Hamas konusunda ricalarının olduğunu" ifade etmişti. Bu açıklamadan bir gün sonra ateşkes ilan edildi.

Bunun yanında Katar, Mısır, ABD, ve Türkiye anlaşmanın garantörleri olarak imza atacaklar. Herhangi bir ihlalde, Türkiye ve Arap ülkeleri de devreye girecek.

Trump, aynı zamanda iki yıldır süren arabuluculuk rolü süresinde İsrail tarafından bombalanan Katar başta olmak üzere Arap ülkelerine de teşekkür etti.

Trump, "Bu İsrail, Müslüman ve Arap ülkeleri, Gazze ve ABD için harika bir gün" diye konuştu.

6) GELECEK EVRELERDE NE OLACAK?

Trump'ın barış planına göre gelecek evrelerde İsrail ordusu Gazze'den tamamen çekilirken Hamas tamamen silah bırakacak. 

Bu esnada Tony Blair liderliğinde olacağı öne sürülen uluslararası bir komite Gazze'nin yeniden inşasının başına geçecek. Gazze Uluslararası Geçiş Otoritesi'inde (GİTA)  Filistinliler olmayacak.

'Müslüman ülkeler', Gazze'ye büyük yatırımlar yaparak şehrin yeniden inşasını fonlayacak. Bu esnada 'Filistin'den gitmek isteyen Gazzelilere kapılar açık olacak' ancak Filistinlilerin kalması teşvik edilecek.

Gazze'de polis görevi görecek olan 'Gazze Uluslararası İstikrar Gücü' (ISF) kurulacak ve Gazze'de asayişi sağlayacak. 

Barış planın son maddesi ise, zaman vermeden "bu planın sonunda Filistin Devleti'nin kurulması için adımlar atılacak" ifadesini de kapsıyor.

Ancak eleştirmenler, bu anlaşmayı başarısız olan Oslo anlaşmasına benzetiyor ve Filistin halkının yine İsrail'in merhametine kaldığını ifade ediyor.