Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vatandaşa ceza yağdırmak için yapay zekayı kullanmasıyla vergi cezaları 5 kat arttı ama tahsilatlar yerinde saydı. Bakanlık, tahakkuk ettiği her 4 liralık gelirin, yalnızca 3 lirasını tahsil edebiliyor.

Bu yılın tamamında 12.6 trilyon liralık gelir beklentisine karşılık Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, ocak-ekim döneminde tahakkuk eden gelir miktarı 13.4 trilyon liraya ulaştı.

Ancak Hazine, bu yıl tahakkukların yüzde 73.8’ine karşılık gelen 9.9 trilyon liralık geliri tahsil edilebildi. Ekonomi gazetesinden Hüseyin Gökçe’nin haberine göre yapay zeka destekli vergi denetimleriyle kesilen vergi cezalarının büyüklüğü, bütçe öngörüsünü 5’e katladı. Bütçe başlangıcında 139 milyar 719 milyon liralık ceza öngörülürken, yılın 10 ayında kesilen vergi cezası miktarı 655 milyar lirayı aştı. Böylece başlangıç beklentinin yüzde 469.3 üzerine çıkıldı. Buna karşılık tahsil edilebilen tutar ise 107 milyar lirada kaldı ve tahakkukun yüzde 16.4’ü tahsil edilebildi.

İKİ KAT FARK

Diğer yandan bütçe gelirlerinin yüzde 20’sine karşılık gelen kısmı faiz, pay ve cezalar kaleminden oluştu. Bu kalemde bütçe başlangıcında 1.2 trilyon liralık gelir hedefi varken, 10 aylık dönemde bunun iki katı kadar, 2.4 trilyon liralık tahakkuk oluştu. Bütçenin para cezası kalemi de ekim ayı sonu itibarıyla 1 trilyon 90 milyar liraya ulaştı. Para cezalarında tahakkuk, 2026 bütçe beklentisinin yüzde 444’ü seviyesine ulaşırken, tahsilat ise 208 milyar lirada kaldı.

Bayramlarda adeta sürücülere tuzak kurulmasıyla trafikte kesilen cezaların tutarı 55 milyar liralık bütçe beklentisine karşılık 97.9 milyar lira oldu.

Alarm zilleri çalıyor

Vergi adaleti iktidarın hatalı politikalarıyla bozulurken, Sayıştay raporları vahim tabloyu ortaya çıkardı. Sayıştay’ın 2024 yılına ilişkili denetimlerine göre Gelir İdaresi Başkanlığı, bazı mükelleflere şartları taşımadığı halde Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası tanıyor, Damga Vergisi’nin takibini yapamıyor ve dava yükümlülüklerini gizliyor. Sayıştay raporunda, reeskont işlemlerinde mevzuata aykırılıkların yanı sıra gayrimenkul satış kazancı istisnasının yanlış uygulandığı da tespit edildi.