Balık lokantalarına gittiğinizde önce balık pişirilen ızgaraya bakınız. Izgara temiz mi, değil mi ve daha önce pişirilmiş balıklar sıcak ızgara üstünde, servise hazır şekilde bekliyorsa aman siz siz olun sakın yemeyin. Balık lokantasına girdiniz, fakat balık çok lezzetli geldi, bir daha yemek istiyorsunuz, buna da dikkat! Balığa Çin tuzu suyuna basılıyor, daha sonra pişirileceği zaman ızgaraya atılıyor. Bu tuz insana daha çok yedirme etkisi veriyor. Keramet balıkta değil, tuzda!

Balık ekmek işletmelerinde sıkça görülen bir uygulama, uzmanların dikkatini çekti. Pişmiş balığın sıcak ızgarada bekletilmesi, tüketiciler için ciddi sağlık tehlikeleri doğuruyor.

Gıda güvenliği uzmanlarına göre, balık piştikten sonra en geç YARIM saat içinde buzdolabına kaldırılmalı veya hemen tüketilmeli. Sıcak ızgarada uzun süre bekletilen balıkta ise Salmonella ve Listeria gibi bakteriler hızla çoğalıyor. Ayrıca özellikle İtal balık palamut, uskumru ve ton balığı gibi türlerde histamin oluşumu görülüyor. Histamin zehirlenmesi; mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve alerjik reaksiyonlara yol açabiliyor.

Besin değerini kaybeden balık, dokusunu ve lezzetini de yitiriyor. Uzmanlar, “Balığı pişirdikten sonra hemen tüketin. Uzun süre sıcak ızgarada bekletilen balığı kesinlikle yemeyin” uyarısında bulunuyor.

Bu durum yalnızca bireysel sağlık açısından değil, halk sağlığına yönelik toplu bir tehdit olarak değerlendiriliyor. Denetimsiz işletmelerde görülen bu uygulamanın, gıda güvenliği mevzuatı çerçevesinde ciddi yaptırımları olması gerektiği vurgulanıyor.

Aman ÇİN Tuzuna dikkat keramet balıkta değil ÇİN Tuzunda 

Balıkta Çin Tuzu (MSG) Kullanımının Etkileri

•           Tat Etkisi:

MSG, balığın doğal lezzetini daha yoğun ve “doyurucu” hissettirir. Bu yüzden “daha çok yetirme” hissi aslında umami tat algısının güçlenmesinden kaynaklanır. İnsan beyninde lezzet algısını artırır, iştahı açabilir.

•           Fizyolojik Etkiler:

•           Çoğu insan için küçük miktarlarda güvenli kabul edilir.

•           Ancak bazı kişilerde “MSG duyarlılığı” görülebilir: baş ağrısı, mide bulantısı, çarpıntı, halsizlik gibi belirtiler.

•           Fazla tüketildiğinde susuzluk hissi ve sodyum yükü artar; bu da özellikle hipertansiyon hastaları için risklidir.

•           Beslenme Algısı:

MSG, balığın besin değerini artırmaz; sadece tat algısını güçlendirir. Bu nedenle “daha çok yetirme” hissi gerçek bir besin katkısı değil, tat yanılsamasıdır.

Balıkta Çin Tuzu Kullanımı: Tat mı, Sağlık Riski mi?

Balığa eklenen “Çin tuzu” olarak bilinen monosodyum glutamat (MSG), lezzeti artırıyor ancak sağlık açısından tartışmalı etkiler doğuruyor. balık ekmek işletmelerinde son dönemde gündeme gelen bir uygulama dikkat çekiyor: Balığa “Çin tuzu” eklenmesi. Monosodyum glutamat (MSG) olarak bilinen bu katkı maddesi, balığın doğal lezzetini güçlendiriyor ve tüketiciye daha doyurucu bir tat hissi veriyor. Ancak uzmanlara göre bu durum, halk sağlığı açısından riskler barındırıyor.

Gıda mühendisleri, MSG’nin küçük miktarlarda güvenli kabul edildiğini ancak bazı kişilerde baş ağrısı, mide bulantısı, çarpıntı ve halsizlik gibi yan etkiler oluşturabileceğini belirtiyor. Ayrıca fazla tüketim, vücutta sodyum yükünü artırarak hipertansiyon hastaları için risk yaratıyor.

Besin değerini artırmayan MSG, yalnızca tat algısını güçlendiriyor. Bu da tüketicinin “daha çok yetirme” hissini aslında bir tat yanılsaması haline getiriyor. Uzmanlar, “Balığın doğal lezzeti korunmalı, katkı maddeleriyle oynanmamalı” uyarısında bulunuyor.

Balık Sağlığı ve Hukuki Sorumluluk

Türk Ceza Kanunu (TCK) açısından:

•           TCK m.184 – İmar kirliliğine neden olma: Ruhsatsız veya mevzuata aykırı işletmelerin faaliyetleri bu madde kapsamında değerlendirilebilir.

•           TCK m.185 – Zehirli madde katma: Gıda güvenliğini tehlikeye atan her türlü işlem, halk sağlığını doğrudan tehdit ettiği için bu maddeye girer.

•           TCK m.186 – Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda satışı: Sıcak ızgarada bekletilen balık, bozulma riski taşıdığı için bu madde kapsamında suç teşkil eder.

•           TCK m.257 – Görevi kötüye kullanma: Denetim görevini yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında uygulanabilir.

•           TCK m.271 – Suç uydurma: Denetim raporlarında gerçeğe aykırı bilgi verilmesi halinde gündeme gelir.

Gıda Güvenliği Mevzuatı açısından:

•           5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu:

•           İşletmelerin gıda güvenliği kurallarına uyması zorunludur.

•           Halk sağlığını tehlikeye atan uygulamalar için idari para cezası ve faaliyetten men yaptırımları öngörülür.

•           Hijyen Yönetmeliği: Pişmiş gıdaların uygun sıcaklıkta saklanması ve bekletilmesi zorunludur.

•           Halk Sağlığı Kanunu: Toplum sağlığını tehdit eden her türlü gıda uygulaması, idari ve cezai yaptırımlara tabidir.

Sonuç:

Pişmiş balığın sıcak ızgarada bekletilmesi yalnızca bireysel tüketiciyi değil, toplu olarak halk sağlığını tehdit eden bir uygulamadır. Bu nedenle hem TCK hükümleri hem de gıda güvenliği mevzuatı çerçevesinde işletmelerin sorumluluğu doğar. Denetim eksikliği ise kamu görevlileri açısından ayrıca görevi kötüye kullanma suçunu gündeme getirir.