KKTC'nin Pile Köyü'ne yapılmak istenen yolu BM Barış Gücü askerlerinin engelleme girişimin ardından yaşanan olaylarla ilgili BM tartışma yaratan bir adıma kalkıştı. BMGK daimi üyeleri ABD, Fransa, Çin ve İngiltere'nin KKTC'yi kınama hamlesine Rusya'dan veto geldi.

BM BARIŞ GÜCÜ ASKERLERİNDEN YOL ÇALIŞMASINA ENGEL

KKTC'de geçtiğimiz gün BM Barış Gücü görevlileri ile Türk askerleri arasında tansiyon yükseldi. Birleşmiş Milletler (BM) kontrolündeki Yeşil Hat üzerinde bulunan Pile Köyü'ne kolay ulaşımı için başlanan yol projesi BM Barış Gücü askerleri tarafından engellenmeye çalışıldı. Barış Gücü görevlileri ve Türk askerleri arasında gerilim yaşanırken, KKTC güvenlik güçlerinin BM askerlerini geri itmesinin ardından çalışmalar yeniden başladı.

BMGK'NIN TASARINI RUSYA VETO ETTİ

BM'den ise tartışma yaratan hamle geldi. BM Güvenlik Kurulu (BMGK) daimi üyeleri ABD, Fransa, Çin ve İngiltere KKTC'yi kınamak istedi. Ancak tasarıyı Rusya veto etti.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI DA TEPKİ GÖSTERMİŞTİ

Öte yandan BM Barış Gücü askerlerinin tutumuna Türkiye'den de tepki gelmişti. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verilmişti: "Pile köyündeki KKTC vatandaşlarının kendi vatan topraklarına doğrudan ulaşımını kolaylaştırmayı amaçlayan insani bir proje olan Pile-Yiğitler yoluna ilişkin BM tarafından sergilenen tutum ve ardından BM tarafından yapılan açıklamalar Barış Gücü'nün Ada'da ortaya koymakla mükellef olduğu tarafsız tutumla bağdaşmamaktadır. BM Barış Gücü, bir yandan suhuletle başlayan yol yapım projesi bağlamında gerginliğin tırmanmasında büyük rol oynamış, diğer yandan sahada yaşanan hadiselerde kendini mağdur gibi takdim etmiştir. Esasen, BM Barış Gücü'nden beklenen, Ada'da yaşanan insani ihtiyaçların çözümüne katkı vermesidir. Buna rağmen BM'nin, yıllardır GKRY'nin Ara Bölge'deki oldu bittilerine göz yumarken, Kıbrıs Türklerinin haklı insani ihtiyaçlarının karşılanmasını engellemesi izah edilecek bir tutum değildir. Bu durum, BM'nin Ada'daki iki tarafa eşit yaklaşmak ve anlaşmazlıklara çözüm bulmak gibi temel görev ve işlevlerini yerine getirmediğini açıkça ortaya koymaktadır."

NE OLMUŞTU?

KKTC yönetiminin Birleşmiş Milletler kontrolünde bulunan Yeşil Hat üzerindeki Pile Köyü'ne kolay ulaşım sağlamak üzere başlattığı Pile-Yiğitler Yolu Projesi gerilimi artırdı. BM Barış Gücü askerleri, bölgede emniyeti sağlamak amacıyla bulunan KKTC polisine ve yol inşaat ekibine fiziksel müdahalede bulundu. BM Barış gücü askerleri yol yapımını engellemek için sabah saatlerinde yol yapılacak alana beton bloklar yerleştirdikten sonra araçlarını da KKTC topraklarına park etti. Bölgeye gelen Türk askeri ise BM'ye ait araçları ve beton blokları bölgeden dozer yardımıyla kaldırdı.

BM BARIŞ GÜCÜ, KIBRIS'I SUÇLADI

BM ve KKTC yönetimi birbirini suçladı. Birleşmiş Milletler Barış Gücü (UNFICYP) tarafından yapılan yazılı açıklamada, sabah saatlerinde yol inşaatının başladığı noktada KKTC personelinin BM barış güçlerine ve araçlarına saldırdığı belirtildi. Saldırının kınandığı ifade edilen açıklamada, "Olay, BM barış güçlerinin bölgedeki izinsiz inşaat çalışmalarını engellediği Pile yakınlarındaki tampon bölgede yaşandı. BM barış güçlerinin güvenliğine yönelik tehditler ve BM araçlarına zarar verilmesi kabul edilemez ve uluslararası hukuka göre ciddi bir suç teşkil eder" denildi. Türk tarafına, BM misyonunun tampon bölgesindeki yetkisine saygı duyma, gerilimi daha da tırmandırabilecek her türlü eylemden kaçınma ve BM kontrolündeki tampon bölgeden tüm personel ve iş makinelerini derhal geri çekme çağrısı yapıldı. Açıklamada, "Misyon, durumu yakından izliyor, bölgede sükunet ve istikrarın korunmasını sağlama taahhüdünü sürdürüyor" ifadeleri kullanılmıştı.

"BMBG'NİN TUTUMU KABUL EDİLEMEZ"

Tampon bölgede yaşanan gerginliğe dair Kıbrıs Birleşmiş Milletler Barış Gücü tarafından yapılan açıklamaya KKTC Dışişleri Bakanlığından tepki geldi. Açıklamada, "Pile Köyü'nde yaşayan vatandaşlarımızın KKTC topraklarına ve Pile'deki arazilerine ulaşımını kolaylaştırmak amacıyla Pile-Yiğitler Yolu yapımına 17 Ağustos 2023 tarihinde başlanmıştır. Son derece açıktır ki yol yapımı projesi tamamen insani amaç taşımaktadır. Hal böyle olmasına rağmen bugün Birleşmiş Milletler Barış Gücü askerleri tarafından bölgede emniyeti sağlamak amacıyla bulunan polisimize ve yol inşaat ekibine KKTC toprakları içinde fiziksel müdahalede bulunulmuş, yol yapımı engellenmeye çalışılmıştır. BMBG'nin bu olay sırasındaki tutumu kabul edilmezdir" ifadelerine yer verildi.

"BM ASKERİNE SALDIRIDA BULUNULDUĞU İDDİASI ASILSIZ"

Açıklamada, "Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün açıklaması ve bazı ülkelerin benzer açıklamalarında yaşanan durum çarpıtılmakta, BM askerine ve araçlarına saldırıda bulunulduğu iddia edilmektedir. Bu iddialar asılsızdır. Sahada sadece polisimiz bulunmaktadır ve KKTC topraklarında bulunan polisimizin görevi, yol çalışmalarını gerçekleştiren sivil ekibin güvenliğini sağlamaktır. Bölgede meydana gelen gerginlik BM askerleri ve personelinin tutumu ve yol yapımını sürdüren ekibimiz ve bu ekibin güvenliğini sağlayan polisimize yaptığı fiziksel müdahale ve engellemelerden kaynaklanmıştır" denildi.

"ÇALIŞMALAR, BMBG BİLGİLENDİRİLEREK BAŞLADI"

25 yılı aşkın geçmişi bulunan Pile-Yiğitler yolu projesi hususunda Kıbrıs Türk tarafının yapıcı tutumu ve bu yönde yaptığı tüm çağrılara rağmen bugüne kadar Pile'de yaşayan KKTC vatandaşlarının günlük hayatlarını kolaylaştırıcı adımlar atılmadığı, iyi niyetin karşılık görmediği vurgulanan açıklamada, "Bu nedenle Ada'nın eşit ortağı olan Kıbrıs Türk tarafı Pile-Yiğitler yolunun tamamlanması için gerekli çalışmaları, BMBG'yi bilgilendirmek suretiyle başlatmıştır" ifadeleri kullanıldı.

KKTC CUMHURBAŞKANI TATAR'DAN AÇIKLAMA

KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, olaya ilişkin açıklamalarda bulunarak konunun tamamen insani olduğunu ve Pile halkının ulaşım sorununu çözme niyetinde olduklarını söyledi. Tatar, "Pile halkı aslında 10 dakikada gidebileceği yolu bir saatte gidiyor" dedi. Yolun büyük bir kısmının KKTC toprağı olduğunu söyleyen Tatar, "Kimsenin toprağında, malında gözümüz yok" ifadelerini kullandı. Ayrıca Tatar, "Pile halkı çok şikayetçi, çünkü 10 dakikalık yolu bir saatte gidip geliyorlar. Rumların da bu tarafa geçmesi ile trafik daha da yoğunlaştı. Aslında o bölgede batı kapısı dediğimiz bir kapı vardır ve onun kullanılması ile ilgili İngiliz İdaresi'ne başvuru yapıldı. Ancak olumlu bir yanıt alınamadı. Biz de Pile-Yiğitler Yolu Projesi'ni hayata geçirmeyi planladık." dedi.

BM araçlarının çekilmesini değerlendiren Tatar, "Bizim ekiplerimize bir görev verildi ve bu ekipler çalışma başlattı. Bizim toprağımıza gelip, çalışmayı durdurmaya kalkarsanız, devam eden işe müdahale etmiş olursunuz. Hangi yetki ve sıfatla işe engel olmaya kalkıyorlar" diye konuştu. Yaşanılan sıkıntıyla ilgili kendisinin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi makamları ile herhangi bir teması olmadığına vurgu yapan Cumhurbaşkanı Tatar, bu işlerin Haziran ayında yapılmasının planlandığını ancak BM yetkilisinin yurt dışında olması nedeniyle aksadığını söyledi. Yapılan yolun bir ihtiyaç olduğunu vurgulayan Tatar, "Bu yol insani maksatlar için bir ihtiyaçtır, dolayısıyla başkalarının buradan farklı manalar çıkarmanın hiçbir gereği yoktur" dedi. Pile-Yiğitler Yolu Projesi'ne, BM Barış Gücü askerlerinin geri çekilmesiyle yeniden başlandığını belirten Tatar, "Bir gerginlik daha yaşanır mı?" sorusunu ise "Umarım yaşanmaz, yaşanmamasını temenni ediyoruz." şeklinde cevap verdi.

GKRY CUMHURBAŞKANI, MİÇOTAKİS'E BİLGİ VERDİ

Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'i telefonla arayarak ara bölgedeki olaylar konusunda ayrıntılı bilgi verdi.

YUNANİSTAN: KABUL EDİLEMEZ SALDIRILARI KINIYORUZ

Miçotakis Christodoulides görüşmesi için, Atina'dan "Kıbrıs Türklerinin BM Barış Gücü'ne yönelik kabul edilemez saldırılarının şiddetle kınandığı" ve "Atina'nın Kıbrıs ile birlikte anlayış birliği içinde gerekli bütün diplomatik girişimleri yapacağını" açıklaması yapıldı.

Yunanistan Dışişleri Bakanlığı konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunlar vurgulandı: "Kıbrıslı Türklerin bugün Pila'daki ara (tampon) bölgede yapılan yetkisiz yol yapımı çalışmalarını engellemeye çalışan BM Barış Gücü (UNFICYP) mensuplarına yönelik kabul edilemez saldırılarını şiddetle kınıyoruz. Tampon bölge içinde oldu bitti eylemler, statükonun açıkça ihlal edilmesidir. BM Barış Gücü'ne saldırılması ise uluslararası hukuk kurallarına aldırmama anlamına gelmektedir"

"GEREKLİ GİRİŞİMLER YAPILACAKTIR"

Bakanlık "gerginliği tırmandıracak her türlü faaliyetlerden kaçınılmalıdır" çağrısı da yaptı ve benzer eylemlerin Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik müzakereleri canlandırma uğraşlarına katkı yapmadığı savunuldu. Yunanistan Dışişleri, "Uluslararası kuruluşlar ve hükümetler nezdinde gerekli girişimleri yapacaktır." mesajı da verdi.

PİLE-YİĞİTLER YOLU PROJESİ NEDİR?

Pile köyünün en önemli özelliklerinden biri, karma bir köy olması. Yani köyde hem Kıbrıs Türkleri hem de Kıbrıs Rumları yaşıyor; ama köyün yönetimi ne KKTC'de ne GKRY'de bulunuyor. Coğrafi olarak ise köy, BM yönetimindeki Yeşil Hat'ta bulunuyor. Bu iki özelliğinden dolayı köyde hem KKTC hem de GKRY yasaları geçerli sayılıyor.KKTC'nin çalışmalarını yürüttüğü proje, Pile'yi KKTC'nin Lefkoşa ilçesindeki Yiğitler köyüne bağlayan karayolunu genişletmeyi ve iyileştirmeyi hedefliyor. KKTC Dışişleri Bakanlığı "tamamıyla insani nedenlerle" yapılan projenin Pile'de yaşayan Kıbrıs Türkleri'nin KKTC'ye ulaşımını kolaylaştıracağını belirtiyor.

YEŞİL HAT NEDİR?

Yeşil Hat, Kıbrıs adasını dikine kesiyor ve KKTC ile GKRY'yi birbirinden ayırıyor. Kıbrıs adasında çatışmaların ve etnik cinayetlerin kontrolden çıkmasının ardından Yeşil Hattı Kıbrıs haritası üzerine ilk olarak 1963'te "Barışı Koruma Kuvveti" İngiliz komutanı General Peter George Francis Young çizdi. Amaç, Türkleri ve Rumları birbirinden ayıracak bir ateşkes hattı oluşturmaktı. Ancak hat, son halini 1974'te aldı.